Kazanım: Mikrobiyoloji laboratuvarının bölümlerini bilir.
Mikrobiyoloji Laboratuvarının Bölümleri
Mikrobiyoloji laboratuvarı kurulurken yerler ve bankoların (tezgâhların) yüzeyi kolayca silinip temizlenebilen malzemeden, pürüzsüz ve dezenfektanlardan etkilenmeyen nitelikte olmalıdır. Bankolar, rahat çalışılabilecek yükseklikte ve yeterli enlilikte olmalıdır. Duvarlar, fayans kaplanmalı veya silinip temizlenecek kalitede yağlı boya ile boyanmalıdır. Laboratuvarda kullanılacak tabure veya sandalyelerin yükselir ve alçalır türden olması çalışmayı kolaylaştırır. Elektrik tesisatı yapılırken uygun yerlere fazla sayıda priz konmalı ve yeterli güçte elektrik sağlanmalıdır. Su musluklarının otomatik açılır-kapanır olması, kontaminasyonun önlenmesi açısından önemlidir.
Hem yeterli ve doğru hizmet vermek hem de güvenli çalışmak açısından mikrobiyoloji laboratuvarında aşağıdaki bölümlerin bulunması gereklidir.
- Hasta ve İnceleme Örnekleri Kabul Odası
- Hazırlık Bölümü
- Besiyeri Hazırlama Odası
- Bakteriyolojik İncelemeler Laboratuvarı
- Serolojik İncelemeler Laboratuvarı
- Mikolojik İncelemeler Laboratuvarı
- Virolojik İncelemeler Laboratuvarı
Mikrobiyoloji laboratuvarına gelen mikrobiyolojik inceleme örneklerinin belli bir bölümde teslim alınarak nitelik ve kimliklerinin saptandığı, kayıtlara geçirilerek bir laboratuvar numarasının verildiği, ilgili laboratuvar bölümlerine gönderildiği ve çıkan sonuçların kaydedildikten sonra sonuç raporlarının ilgililere verildiği bölümdür. Ayrıca laboratuvara doğrudan gelen hastalardan alınması gereken inceleme örnekleri, laboratuvar ilgilileri tarafından bu odada alınır. Bu odada koridora bakan bir başvuru penceresinin bulunması ile gönderilen örneklerin alınması ve raporların verilmesinin sağlanması, düzenli çalışma bakımından faydalıdır. Bu odanın hemen yanında idrar, dışkı ve ejakülat almak için kadın ve erkek tuvaletlerinin bulunması gereklidir.
2. Hazırlık Bölümü
Bu bölümde kirli odası, yıkama odası ve sterilizasyon odaları bulunmalıdır.
- Kirli Odası: Tüm laboratuvarlarda kullanılıp kirlenmiş malzemelerin temizlenmesi amacıyla toplandığı odadır. Özel toplama kaplarında gelen tüm malzemeler, direkt olarak otoklava konur. Sterilizasyon sonrası tüm mikroorganizmalardan arındırılmış, tek kullanımlık malzemeler, tıbbi atık toplama merkezine gönderilirken geri dönüşümü olan yeniden kullanılabilir cam ve benzeri malzemeler yıkama odasına aktarılır.
- Yıkama Odası: Kirli odasından gelen malzemelerin yıkanıp temizlendiği ve ambalajlanıp yeniden otoklavda steril edilerek analizlerde kullanmak üzere hazırlandığı odadır.
Mikrobiyolojik analizler için gerekli besiyerleri bu bölümde hazırlanır. Besiyeri hazırlamada kullanılan distile su, fizyolojik tuzlu su, eriyikler ve benzeri sıvılar ile hazırlanmış besiyerlerinin sterilizasyonun yapıldığı odadır. Şu bölümlerden oluşur.
- Madde Dolabı: Bu dolap sürgü kapaklı, yeteri kadar raflı olup içinde besiyeri hazırlamada kullanılan maddeler ile hazır kurutulmuş besiyerleri bulunur.
- Tartma Yeri: Maddelerin tartımında kullanılacak olan basit ve duyarlı terazilerin konulduğu, sabit ve sallanmaz nitelikte bir masadır. Bu masada pH ölçer aletinin de bulunması uygun olur.
- Besiyeri Sterilizasyonu ve Besiyeri Döküm Yeri: Bu bölüm yan duvar bankosu üzerinde düzenlenir. Besiyerleri özelliklerine göre otoklavda, pastör fırınında ve uygun filtrelerde steril edilir. Hazırlanmış besiyerleri kullanıma sunuluncaya kadar sürgü kapaklı, raflı bir dolapta ya da soğukta saklanması gerekenler bir buzdolabında stoklanarak saklanır. Besiyeri hazırlama odasında buhar fazla oluştuğundan bir vantilasyon sisteminin kurulması uygun olur.
Laboratuvarın işlevinin büyüklüğüne göre bir bakteriyoloji laboratuvarında bulunması düşünülen başlıca bölümler şunlardır;
- Genel bakteriyolojik incelemelerin yapılacağı ayrı bir banko veya oda,
- İdrar bakteriyolojisi için ayrılmış bir banko veya oda,
- Mikobakteriyoloji için ayrılmış bir banko veya oda,
- Antibiyotik duyarlılık testlerinin yapılacağı ayrı bir banko veya oda,
- Karanlık alan mikroskobisi odası,
- Boyamaların yapıldığı bir boyama bankosu.
Günümüzde ağız ile pipet kullanımı bırakılmasına rağmen seroloji laboratuvarlarında uygulanan maniplasyonlar laboratuvar enfeksiyonlarının oluşması bakımından önemli bir yer tutar. Seroloji laboratuvarının bakteriyoloji laboratuvarı ile bir arada bulunması bu tehlikeyi daha da artıracağından seroloji Laboratuvarlarının ayrı bir bölüm olarak kurulması zorunludur. Seroloji laboratuvarında kullanılan ölü bakteri ve inaktif virüs antijenlerinin bakteriyoloji ve viroloji laboratuvarlarında hazırlanmaları ve oradan serolojiye alınmaları gerekir.
6. Mikolojik İncelemeler Laboratuvarı
Mikoloji Laboratuvarlarında aerojen enfeksiyonlar söz konusu olduğundan ayrı bir bölüm halinde kurulur ve çalışmaların bir güvenlik kabini içinde yürütülmesi gerekir. Laboratuvarın vantilasyonu mutlaka sağlanmalı ve her gün çalışma sonrası bir saat ultraviyole lambasıyla ortam steril edilmelidir.
7. Virolojik İncelemeler Laboratuvarı
Viroloji laboratuvarlarının kurulması ve çalışmaların yürütülmesi pahalı olduğundan ancak belirli yerlerde kurulması yeterlidir. Son zamanlarda, virolojik seroloji yöntemlerinin gelişmesi ve virüs enfeksiyonlarının tanısında önemli bir yer alması nedeniyle ayrı viroloji laboratuvarı kurulmaksızın seroloji laboratuvarında açılan bir virüs serolojisi biriminde virolojik tanı deneyleri yapılmaktadır.
►Doku Kültürü Odası: Virüslerin üretiminde kullanılan doku kültürleri bu odalarda hazırlanır. Hava akımının olmaması amaçlandığı için laboratuvar içinde camekânla ayrılan küçük bir bölüm bu iş için yeterlidir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder